De collectie oude kaarten
Tentoonstellingen Permanente expo's
Musée royal de l'Afrique centrale
Tervuren - Vlaams-Brabant
Tervuren - Vlaams-Brabant
De collectie oude kaarten van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA) telt ongeveer 3.500 gedrukte kaarten. De meeste kaarten geven Midden-Afrika en in het bijzonder het grondgebied van de DR Congo weer, maar een aantal stelt heel Afrika en de andere regio’s van het continent voor. De kaarten dateren van 1500 tot 1885 en maken het bijgevolg mogelijk om de evolutie van de voorstelling van Afrika te volgen, van de eerste zogenaamde ptolemeïsche kaarten uit het begin van de 16de eeuw, langs die uit de 17de en de 18de eeuw, tot de kaarten uit de tweede helft van de 19de eeuw. Vanaf toen bracht de systematische verkenning van het Afrikaanse binnenland een intensieve kaartproductie op gang ten dienste van de toekomstige kolonisatoren.
De ptolemeïsche kaart van Bernard Sylvanus (Venetië, 1511) is het oudste stuk uit de KMMA-collectie. Sommige kaarten afgeleid van het werk van Waldseemüller gaan de grote klassiekers als Ortelius, Thevet en Mercator vooraf. Daarnaast gaat de collectie prat op bijzondere Nederlandse, Franse en Engelse kaarten uit de 17de eeuw, van de hand van beroemde cartografen zoals Hondius, Janssonius, Guillaume en Joan Blaeu, Visscher, de Wit, Sanson, Duval, Jaillot en Speed. De wandkaart van Afrika, in 1644 uitgegeven door Pieter Verbist in Antwerpen, is het enige bekende overblijvende exemplaar en tevens het pronkstuk van de collectie.
In het begin van de 18e eeuw rezen vragen bij de traditionele weergave van het continent en zijn regio’s, zoals blijkt uit de kaarten van Delisle, D’Anville en andere exemplaren van Duitse of Nederlandse oorsprong. Enkele wandkaarten uit die periode getuigen van de overgang naar een nieuw concept. Vanaf de conferentie van Brussel in 1876 krijgt de cartografie van Midden-Afrika een politiek karakter. Vooral de conferentie van Berlijn (1884-1885) brengt de ontwikkeling van de cartografie in een stroomversnelling. De collectie bevat een representatieve waaier van kaarten die destijds werden uitgegeven in België, Engeland, Frankrijk, Duitsland en Portugal. Een heel aantal van die moderne kaarten – topgrafische, administratieve of thematische kaarten – heeft betrekking op het toenmalige Belgisch Congo tot de onafhankelijkheid in 1960.
