Over
Programma
10:00-15:00
Masterclass Dora Garcia: Achronies, Uchronies and Fractal Narratives
15:00-17:00
Film Screening + Q&A with Dora Garcia: (Revolución, fulfil your promise) Amor Rojo
DEEL EEN 10:00-15:00
Masterclass: ACHRONIEËN, UCHRONIEËN EN FRACTALE VERTELLINGEN
Aan de hand van haar filmproducties van de afgelopen tien jaar — The Joycean Society (2013), Segunda Vez (2018) en Amor Rojo (2024) — wil Dora Garcia drie begrippen bespreken die cruciaal waren in de lange ontwikkelingsprocessen van elk van deze films. Deze drie begrippen zijn Uchronie, Achronie en Fractale vertelling. Hoewel alle drie aanwezig zijn in alle films en nauw met elkaar verbonden zijn, is Uchronie vooral aanwezig in Segunda Vez, Achronie in Amor Rojo en Fractale vertelling in The Joycean Society.
Uchronie is een veelgebruikte strategie in speculatieve fictie en sciencefiction. Etymologisch betekent het “geen-tijd”, maar in de praktijk verwijst het naar alternatieve tijdlijnen of “wat-als” geschiedenissen. Voorbeelden zijn: Wat als Duitsland de Tweede Wereldoorlog had gewonnen? (Philip K. Dick, The Man in The High Castle) of Wat als de VS in 1940 een fascistische regering had? (Philip Roth, The Plot Against America). Uchronie is uiteindelijk een oefening in politieke verbeelding en dient zo als model voor sociaal, historisch en politiek denken.
Achronie is een concept bedacht door de Duitse sociologe Elisabeth Lenk als tegenhanger van utopie (“geen-plaats”). Achronie betekent geen afwezigheid, maar een overdaad aan tijd, gecondenseerde tijd. “Achronie is niet de eenvoudige naast-elkaar-plaatsing van tijdperken, maar eerder hun wederzijdse doordringing, als de inschuifbare poten van een statief, een reeks taps toelopende structuren. Ze kunnen als een accordeon worden uitgetrokken, maar ook in elkaar worden geschoven als Russische matroesjka’s, want de muren tussen tijdperken staan bijzonder dicht op elkaar. De mensen uit andere eeuwen horen onze grammofoons schallen en wij zien hen, door de muren van de tijd heen, hun handen uitstrekken naar onze heerlijk bereide maaltijd” (vrije parafrase van Christa Wolf in haar roman Medea, a Modern Retelling). Achronie tegenover utopie plaatsen betekent een ander model van de toekomst: geen ideale plaats elders, maar een tijd hier en nu,samengesteld uit een gelijktijdigheid van verschillende verledens en toekomsten.
Fractale vertelling is een narratieve vorm die structuren overneemt uit de fractale meetkunde. In de wiskunde is een fractaal een oneindig patroon, opgebouwd door iets steeds opnieuw te herhalen (iteratie). Ze zijn paradoxaal omdat ze tegelijk eindig en oneindig zijn. Volgens Benoît Mandelbrot is een fractaal een ruwe of gefragmenteerde geometrische vorm die in delen kan worden gesplitst, waarbij elk deel (min of meer) een verkleinde kopie van het geheel is. Fractale meetkunde kan ook worden toegepast op de geschiedenis (en sluit in die zin aan bij theorieën over eeuwige terugkeer of oneindige lussen, zoals de steeds terugkerende opkomst van fascisme) en op taal (bijvoorbeeld: mystieke of esoterische interpretaties van de Koran stellen dat elke zin zeven betekenissen heeft, waardoor de betekenis van het Boek zich exponentieel vermenigvuldigt). Finnegans Wake van James Joyce (1939) is een perfect voorbeeld van fractale vertelling, zowel in historische als in taalkundige zin.
Dora Garcia wil laten zien hoe deze drie begrippen door haar drie films van het afgelopen decennium verweven zijn. Daarnaast wil zij de deelnemers een aantal oefeningen voorstellen. Allereerst zullen we de situatie van The Joycean Society nabootsen door samen enkele paragrafen uit Finnegans Wake te lezen en proberen te begrijpen. Met Finnegans Wake als opwarming starten we een tweede oefening die tijdens onze bijeenkomst kan beginnen en op elk moment in de toekomst kan worden afgerond. Als we terug zouden kunnen gaan naar een specifieke tijd en plaats om iets te doen waardoor het ongelukkige verloop van de geschiedenis wordt veranderd, waar (en wanneer) zouden we heen gaan? Wat zijn die cruciale momenten en plaatsen? We zullen samen een collectieve tijdlijn opbouwen met die momenten en plaatsen en proberen beelden te associëren bij elk van deze cruciale punten.
DEEL TWEE 15:00-17:00
Filmvertoning + Q&A: Amor Rojo (Revolution, Fulfil Your Promise) Red Love
Belgian Premiere Screening
Info
Mexico, Spanje, Noorwegen, België | 2024 | 95 min
Talen: Spaans, Duits, Russisch
Ondertitels: Engels, Frans
Synopsis
Zou liefde het ontbrekende ingrediënt kunnen zijn om de revolutie eindelijk haar belofte te laten waarmaken? Kunstenares Dora García duikt in de archieven en vindt in de vlijmscherpe geschriften van Alexandra Kollontaï, een revolutionair uit het begin van de 20e eeuw, een waardevolle bondgenoot van queer- en feministische bewegingen in Latijns-Amerika en daarbuiten. Een politiek en vreugdevol militant filmessay.
De revolutionair, marxistisch feministe en diplomaat Alexandra Kollontaï geloofde dat liefde essentieel was voor een geslaagde revolutie, zoals blijkt uit haar indringende woorden:
''Solidariteit moet niet worden begrepen als louter het besef van een gemeenschap van belangen. Solidariteit is ook de sentimentele en geestelijke band die wordt opgebouwd tussen leden van eenzelfde gemeenschap. Deze gevoelens van sympathie, zachtheid en gevoeligheid komen voort uit een gemeenschappelijke bron: het vermogen om lief te hebben.''
In een montage die archiefbeelden waarin haar herinnering bewaard blijft combineert met een portret van de woorden en daden van een militante groep en feministische betogingen in Mexico-Stad, verweeft Dora García de draden tussen literatuur en straat, en vindt in Kollontaï een kostbare bondgenoot van queer- en feministische bewegingen in Latijns-Amerika en daarbuiten. Een politiek en vreugdevol militant werk
Over Dora García
Met tekst, archieven en geluidsbestanden vertelt Dora García zowel echte als fictieve verhalen om de samenleving ter discussie te stellen en door elkaar te schudden. In een veelzijdig oeuvre (video, schrijven, performance en installatie) bevraagt zij de traditionele relatie tussen kunstwerken en toeschouwers. Haar scenario’s combineren fictie en realiteit tot op het punt van verwarring, waardoor unieke situaties ontstaan die zowel intellectueel als speels zijn. Ze doen een beroep op een actieve, en soms zelfs verplichte, deelname van het publiek bij de creatie, activering of vernietiging van het werk.
Dora García is geboren in 1965 in Valladolid (Spanje), ze woont en werkt in Oslo. In 2011 vertegenwoordigde zij Spanje op de 54ste Biënnale van Venetië.
Filmografie
(Revolution, Fulfil Your Promise) Red Love, 2024
If I Could Wish for Something, 2021
Love with Obstacles, 2020
Segunda Vez, 2018
Désordre, autour des crimes et des rêves, 2013
The Joycean Society, 2013
The Deviant Majority, 2010
Rooms, Conversations, 2006
—
Ticket holders are welcome to attend this masterclass as observers.
